MẤT NGỦ: NGUYÊN NHÂN, DẤU HIỆU & 6 PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ TỰ NHIÊN HIỆU QUẢ

MẤT NGỦ: NGUYÊN NHÂN, DẤU HIỆU & 6 PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ TỰ NHIÊN HIỆU QUẢ

Mất ngủ – nghe có vẻ đơn giản, nhưng lại là nỗi ám ảnh kéo dài với hàng triệu người. Khi một giấc ngủ ngon trở thành điều xa xỉ, chất lượng sống, tinh thần và sức khỏe toàn thân đều bị ảnh hưởng. Trong bài viết này, hãy cùng khám phá từ A–Z về tình trạng mất ngủ, bao gồm: dấu hiệu, nguyên nhân, các dạng mất ngủ, tác hại và những phương pháp điều trị hiệu quả nhất hiện nay.

MẤT NGỦ LÀ GÌ?

Mất ngủ (Insomnia) là tình trạng rối loạn giấc ngủ, khiến người bệnh khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu, dễ tỉnh giữa đêm hoặc tỉnh sớm và không ngủ lại được. Người bị mất ngủ thường cảm thấy mệt mỏi, thiếu tập trung, dễ cáu gắt và giảm sút hiệu suất trong công việc và học tập.

Tình trạng mất ngủ có thể là tạm thời hoặc mạn tính nếu kéo dài hơn 1 tháng.

NHỮNG DẤU HIỆU CHO THẤY BẠN ĐANG BỊ MẤT NGỦ

Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Trằn trọc lâu mới ngủ được (trên 30 phút)

• Ngủ hay bị tỉnh giấc giữa đêm, khó ngủ lại
  

  

• Thức dậy sớm hơn bình thường, không thể ngủ tiếp

• Cảm giác ngủ không sâu, ngủ dậy vẫn mệt

• Hay buồn ngủ ban ngày, thiếu tỉnh táo

• Đau đầu, căng thẳng, lo âu tăng lên vào ban đêm

CÁC LOẠI MẤT NGỦ PHỔ BIẾN

Dựa trên biểu hiện và thời gian, mất ngủ được chia thành:

• Mất ngủ tạm thời (dưới 1 tuần): thường do căng thẳng, thay đổi môi trường như: áp lực công việc, thi cử, mất ngủ sau chuyến bay dài, ngủ ở nơi lạ, không quen giường, tranh cãi, mâu thuẫn trong gia đình…

Tình trạng này thường sẽ tự cải thiện khi nguyên nhân được giải quyết hoặc khi cơ thể điều chỉnh lại nhịp sinh học.

• Mất ngủ ngắn hạn (1–4 tuần): Kéo dài hơn mất ngủ tạm thời, mất ngủ ngắn hạn thường liên quan đến yếu tố cảm xúc hoặc áp lực tâm lý đang diễn ra.

Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi kéo dài, làm suy giảm chất lượng sống và bắt đầu có biểu hiện lo âu về giấc ngủ.

• Mất ngủ mãn tính (trên 1 tháng): Đây là tình trạng khó ngủ kéo dài liên tục trên 30 ngày và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất, tinh thần, đó được xem là mất ngủ mãn tính. Thường mất ngủ mãn tính sẽ liên quan đến các bệnh lý thần kinh.
  

  

• Mất ngủ chủ quan: Mặc dù tổng thời gian ngủ mỗi đêm đạt từ 6–8 tiếng, người bệnh vẫn có cảm giác như “chưa từng được ngủ ngon”.

Các bệnh nhân thường mô tả giấc ngủ bị gián đoạn, tỉnh giấc nhẹ nhiều lần, hoặc thức dậy thấy mệt, lờ đờ, khó tập trung.

Nguyên nhân có thể liên quan đến hoạt động thần kinh quá mức, stress mãn tính hoặc rối loạn lo âu tiềm ẩn.

Đây là một dạng mất ngủ đặc biệt, thường bị bỏ qua vì không có chỉ số rõ ràng, nhưng lại ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng sống.

• Mất ngủ thứ phát: Mất ngủ không phải bệnh chính mà là triệu chứng kèm theo của một bệnh lý khác, thường xảy ra do ảnh hưởng của các bệnh nền như trầm cảm, suy giáp, đau mãn tính, tiểu đêm…

NGUYÊN NHÂN GÂY MẤT NGỦ

1. Yếu tố tâm lý

Tâm lý căng thẳng, bất ổn là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến giấc ngủ bị rối loạn.

• Căng thẳng kéo dài: Khi bạn thường xuyên lo nghĩ, áp lực vì công việc, tài chính, gia đình hay các mối quan hệ xã hội, hệ thần kinh luôn trong trạng thái cảnh giác cao độ, khiến não bộ khó “tắt” để bước vào giấc ngủ sâu.
  

  

• Trầm cảm, lo âu, rối loạn cảm xúc: Người mắc các vấn đề này thường suy nghĩ tiêu cực, hay thức dậy vào giữa đêm hoặc gặp ác mộng, khiến giấc ngủ bị gián đoạn liên tục.

• Áp lực học tập, công việc, cuộc sống: Càng nhiều việc phải lo nghĩ, càng khó để thả lỏng tâm trí trước khi đi ngủ. Những người cầu toàn, dễ căng thẳng cũng rất dễ rơi vào tình trạng mất ngủ kéo dài.

2. Yếu tố sinh lý – nội tiết

Cơ thể không ổn định từ bên trong cũng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ.

• Mất cân bằng hormone: Những thay đổi nội tiết tố trong giai đoạn mãn kinh, tiền mãn kinh, suy giáp hoặc cường giáp có thể làm rối loạn nhịp sinh học, khiến bạn ngủ không sâu, dễ giật mình, tỉnh giấc sớm.

• Đau mãn tính, rối loạn thần kinh thực vật: Các bệnh như đau lưng, đau khớp, đau đầu kinh niên hay rối loạn hệ thần kinh tự chủ (tim đập nhanh, hồi hộp, nóng lạnh thất thường…) đều có thể khiến bạn trằn trọc cả đêm.

• Thay đổi đồng hồ sinh học: Làm việc ca đêm, thay đổi múi giờ (jet lag), thức khuya thường xuyên… khiến cơ thể không còn cảm nhận được đúng thời điểm để đi vào giấc ngủ, dẫn đến mất ngủ kéo dài.

3. Thói quen & môi trường sống

Lối sống thiếu khoa học và không gian ngủ không phù hợp là “kẻ thù thầm lặng” của giấc ngủ.

• Dùng điện thoại, thiết bị điện tử trước khi ngủ: Ánh sáng xanh từ màn hình ức chế sản xuất melatonin – hormone giúp cơ thể buồn ngủ. Thêm vào đó, thông tin tiêu cực, căng thẳng từ mạng xã hội dễ làm não bộ kích thích và khó thư giãn.

• Ăn quá no, uống rượu, cà phê buổi tối: Ăn nhiều khiến dạ dày hoạt động mạnh, rượu và caffeine làm hệ thần kinh hưng phấn, từ đó khiến bạn khó ngủ hoặc ngủ không sâu.
  

  

• Ngủ ngày quá nhiều, giờ giấc sinh hoạt thất thường: Việc ngủ ngày quá lâu làm cơ thể không còn nhu cầu nghỉ ngơi vào buổi tối. Ngoài ra, đi ngủ – thức dậy không đúng giờ cũng khiến nhịp sinh học bị đảo lộn.

• Môi trường ngủ không lý tưởng: Phòng ngủ quá sáng, có tiếng ồn, nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh sẽ khiến bạn khó đi vào giấc ngủ hoặc dễ bị tỉnh giấc nhiều lần trong đêm.

MẤT NGỦ LÀ DẤU HIỆU CỦA BỆNH GÌ?

Mất ngủ không chỉ đơn thuần là biểu hiện của mệt mỏi hay áp lực tâm lý. Trong nhiều trường hợp, đây còn là tín hiệu “cầu cứu” âm thầm từ các bệnh lý tiềm ẩn bên trong cơ thể. Việc mất ngủ kéo dài, lặp đi lặp lại không rõ nguyên nhân cần được xem xét nghiêm túc vì nó có thể là biểu hiện của một hoặc nhiều vấn đề sau:

Trầm cảm, rối loạn lo âu:

Tình trạng mất ngủ là một trong những dấu hiệu sớm và phổ biến nhất ở người bị trầm cảm hoặc lo âu mãn tính. Người bệnh thường khó đi vào giấc ngủ, hay tỉnh giấc giữa đêm, dậy sớm và cảm thấy kiệt sức dù thời gian ngủ có vẻ đủ. Giấc ngủ bị rối loạn làm tình trạng tinh thần trở nên tồi tệ hơn, tạo thành một vòng luẩn quẩn khó dứt.

Suy giáp, cường giáp:

Tuyến giáp ảnh hưởng trực tiếp đến chuyển hóa và điều hòa năng lượng trong cơ thể. Khi bị suy giáp, người bệnh có xu hướng buồn ngủ ban ngày nhưng lại trằn trọc về đêm. Ngược lại, cường giáp khiến cơ thể rơi vào trạng thái “quá tải”, bồn chồn, tim đập nhanh, dễ tỉnh giấc và khó ngủ lại.

Bệnh lý tim mạch, huyết áp:

Huyết áp cao hoặc thấp bất thường vào ban đêm có thể làm tim đập nhanh, hồi hộp, gây cảm giác lo lắng và khiến người bệnh dễ bị đánh thức khi đang ngủ. Ngoài ra, các bệnh lý tim mạch còn làm giảm khả năng cung cấp oxy cho não, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

Hội chứng ngưng thở khi ngủ:

Đây là tình trạng người bệnh bị ngừng thở tạm thời trong khi ngủ, thường kéo dài vài giây đến hàng chục giây. Điều này khiến người bệnh bị tỉnh giấc nhiều lần trong đêm mà không hay biết, gây mất ngủ mạn tính, mệt mỏi và đau đầu vào buổi sáng.

Viêm dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản:

Cảm giác đầy bụng, nóng rát vùng ngực hoặc ợ chua vào ban đêm khiến người bệnh khó nằm yên và không thể có một giấc ngủ trọn vẹn. Ngoài ra, sự kích thích từ acid dạ dày còn tác động xấu lên hệ thần kinh phó giao cảm – gây căng thẳng và khó thư giãn.

Rối loạn thần kinh, tiền đình, Alzheimer:

Ở người lớn tuổi, mất ngủ có thể là dấu hiệu ban đầu của các rối loạn thần kinh tiến triển như Alzheimer. Trong khi đó, rối loạn tiền đình gây chóng mặt, choáng váng cũng khiến người bệnh lo lắng quá mức khi nằm xuống – ảnh hưởng trực tiếp đến giấc ngủ.

TÁC HẠI CỦA BỆNH MẤT NGỦ

Mất ngủ không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng

Suy giảm trí nhớ, khó tập trung, tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường, rối loạn nội tiết, ảnh hưởng sinh lý và sinh sản, giảm miễn dịch, dễ nhiễm bệnhda sạm, lão hóa sớm, dễ tăng cân, dễ rơi vào trạng thái trầm cảm, mất kiểm soát cảm xúc

CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ MẤT NGỦ HIỆU QUẢ

1. Điều chỉnh lối sống và thói quen

• Ngủ – thức đúng giờ, duy trì đều đặn

• Hạn chế ăn uống, dùng caffeine buổi tối

• Tắt đèn, điện thoại, tạo không gian ngủ lý tưởng

2. Tập luyện thư giãn

• Thiền, yoga, hít thở sâu

• Tắm nước ấm, massage đầu, cổ, vai gáy

• Nghe nhạc nhẹ hoặc đọc sách trước khi ngủ

3. Sử dụng thảo dược tự nhiên

• Trà tâm sen, trà lạc tiên, hoa cúc, đinh lăng

• Tinh dầu oải hương, bạc hà, sả – giúp thư giãn thần kinh
  

  

4. Chăm sóc không dùng thuốc

• Bấm huyệt, châm cứu theo y học cổ truyền

• Dẫn lưu hệ bạch huyết, giải tỏa ứ trệ khí huyết

• Thải độc – điều hòa vùng đầu cổ giúp cải thiện giấc ngủ sâu

5. Dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ

• Dành cho trường hợp nặng, dùng ngắn hạn

• Không nên lạm dụng thuốc an thần hoặc tự ý dùng

6. Liệu pháp thải độc ngũ quan – dẫn lưu bạch huyết tại Hadoo

Một trong những liệu pháp đặc biệt giúp cải thiện mất ngủ từ gốc là phương pháp thải độc ngũ quan và dẫn lưu hệ bạch huyết do Hadoo phát triển.

Phương pháp này giúp:

• Giải phóng độc tố ứ đọng ở các hốc xoang, mắt, tai – nơi ảnh hưởng trực tiếp đến não bộ

• Dẫn lưu vùng cổ gáy – giải tỏa căng thẳng thần kinh

• Cân bằng trục nội tiết và hệ thần kinh thực vật – từ đó giúp cơ thể thư giãn và dễ dàng đi vào giấc ngủ sâu tự nhiên

• Hỗ trợ phục hồi trong các trường hợp mất ngủ mạn tính, không rõ nguyên nhân hoặc mất ngủ sau cú sốc tâm lý
  

  

Đây là liệu pháp không xâm lấn, không dùng thuốc, được thực hiện bởi đội ngũ chuyên viên được đào tạo chuyên sâu tại Hadoo – đã giúp hàng ngàn người phục hồi giấc ngủ chỉ sau vài buổi trị liệu.

Bạn có thể tìm hiểu thêm và đặt lịch trải nghiệm liệu trình này tại: www.hadoo.vn hoặc fanpage chính thức của Hadoo.

KẾT LUẬN

Mất ngủ không chỉ đơn thuần là thiếu giấc – mà là một lời cảnh báo từ bên trong cơ thể. Việc lắng nghe, hiểu đúng và áp dụng phương pháp chăm sóc từ gốc sẽ giúp bạn lấy lại giấc ngủ ngon, tinh thần khỏe mạnh và một cuộc sống trọn vẹn hơn.

Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp an toàn – tự nhiên – bền vững, hãy để Hadoo đồng hành trên hành trình chữa lành giấc ngủ của bạn.